Oude patronen

Vijftien paar ogen kijken me verwachtingsvol aan. Het komt nu op mij aan; wat als ik vergeet wat ik bij de verschillende oefeningen wilde zeggen? Wat als ik de volgorde van de houdingen niet meer weet? Tot een kwartier geleden was ik nog best relaxed, maar nu ik daadwerkelijk voor de groep medestudenten sta om een eerste (stukje) yogales te geven, slaat de stress onverwacht in alle hevigheid toe. Mijn linkerarm en -been beginnen wat meer te trillen; parkinson en stress gaan niet goed samen.

Je kunt je afvragen waarom ik het zo spannend vind om hier te staan. Het gaat immers maar om een proefles, we doen dit om ervan te leren en niemand verwacht dat we het in één keer foutloos zullen doen. En toch vinden we het bijna allemaal behoorlijk eng om voor het eerst zelf voor de groep te staan. Het is een geheel nieuwe en onbekende situatie, en de spanning die dat oproept maakt dat ik terugval op oude, bekende patronen. Patronen waarvan ik dacht dat ik ze inmiddels redelijk ontmanteld had, maar die hardnekkiger blijken dan verwacht. Ze zijn dan ook heel diep ingesleten.

Deze patronen – ik noem ze ook wel rookgordijnen – zijn voor mij allemaal gebaseerd op de aanname ‘Ik voldoe niet’. Diep van binnen ben ik daar namelijk (nog steeds) van overtuigd, en om dit schokkende feit voor mijn omgeving te verhullen heb ik in de loop van mijn leven een aantal kunstige rookgordijnen ontwikkeld. Zorgen dat mensen me grappig vinden bijvoorbeeld, zodat ze mijn tekortkomingen niet opmerken. Proberen de mooiste te zijn, de aardigste, de slimste; je kunt het zo gek niet bedenken of het behoorde tot mijn repertoire. Welbespraakt trok ik het ene na het andere versluierende rookgordijn op.

Nu dacht ik dat ik de afgelopen jaren behoorlijk wat inzicht had ontwikkeld in deze patronen en me er niet langer door liet leiden. Maar zoals ik al zei: sommige patronen zijn hardnekkiger dan ik dacht, en op momenten dat de spanning oploopt – zoals hier, nu ik voor de groep sta - valt mijn brein blijkbaar toch graag terug op oud en vertrouwd. Ook al helpt dat me uiteindelijk niet. Want het patroon dat het diepst is ingesleten, en dus het lastigst te veranderen, is: zorgen dat ik alles perfect doe. Geen fouten maken, alles in één keer goed doen, zodat niemand doorheeft dat ik eigenlijk op alle fronten tekort schiet.

In die drang naar perfectie vergeet ik helemaal dat yoga vooral gaat over ‘vóelen’, en de feedback die ik krijg gaat dan ook precies daarover. ‘Mooi gezegd allemaal, maar vóel je het zelf wel?’ Au, dwars door mijn rookgordijn heen. Ik dreig een andere beproefde techniek in te zetten: weglopen en het hele idee van lesgeven lekker laten zitten. Maar dankzij Mrs P, ‘mijn’ parkinson, heb ik de afgelopen jaren toch wat geleerd. Met een chronische progressieve aandoening ga ik immers per definitie steeds minder ‘voldoen’, en Mrs P leert me om dat schrikbeeld niet langer uit de weg te gaan, maar om er min of meer comfortabel mee te leren zijn.

Rookgordijnen optrekken lukt steeds minder goed, omdat ik er gewoonweg de energie niet meer voor heb. En het mooie is dat dit helemaal niet zo’n ramp blijkt te zijn als ik altijd dacht. Integendeel, contacten worden alleen maar oprechter, ook als ik niet ‘voldoe’. Als ik dat nou eens zou onthouden, de volgende keer dat ik een proefles geef…