Wat is de beste ademtechniek?

door Gjalt Vlam

Ademen is hot and upcoming. Ademworkshops, -opleidingen en -coaches komen als paddenstoelen uit de grond. En iedere dag lijkt er ook wel een nieuwe ademtechniek bij te komen, die nog beter is dan de vorige, een nog ‘heiliger graal’ dan die we al hadden. Net zoals dat een aantal jaar geleden ook met yoga gebeurde. Eén van de meest gestelde vragen die ik krijg is dan ook: wat is de beste ademtechniek?

Het kortste en meest genuanceerde antwoord op die vraag is een combinatie van ‘geen’ en ‘allemaal’. Goed om je leven lang op te mediteren, maar het biedt weinig houvast op dit moment. Dus hoe zit dat dan?

Branding

Gelukkig zijn er lang niet zoveel technieken als het lijkt. Vaak gaat het om een bestaande techniek in een ander jasje, een ander saus. Ofwel branding. Het kan zijn dat je je erg aangetrokken voelt tot een bepaalde stroming en niet tot een andere, terwijl sec gezien de techniek hetzelfde is. Dat kan nog weleens voor verwarring zorgen op het pad van zelfontwikkeling en het uitbreiden van je skills.

Tactisch- of procesgericht

Ademtechnieken kun je in twee groepen verdelen: tactisch- en procesgericht. De eerste, tactische technieken, hebben een duidelijke functie met een direct effect. Uyaji zou je daaronder kunnen scharen. Zodra je begint vertraagt de hartslag, wordt er meer warmte ontwikkelt en is er meer stabiliteit in de core. Zo zijn er verschillende technieken ieder met een eigen effect: verwarmen, verkoelen, kalmeren, activeren etc.

De tweede groep is procesgerichte technieken, waarbij het draait om het op gang brengen van een proces waarbij het directe effect en het uiteindelijk beoogde doel soms tegengesteld lijken. Voorbeelden hiervan zijn allerlei vormen van bewust verbonden ademen (rebirthing, transformational breath etc). Waarbij het draait om inzicht en integratie van trauma en het veranderen van de patronen die daaruit voortgekomen zijn. Maar ook bijvoorbeeld de Buteyko methode zou je daartoe kunnen rekenen. Bij Buteyko draait het om het herstellen van de ademhaling zodat ademvolume en -snelheid aansluiten bij de metabolische behoefte van het lichaam. Voor beide hierboven genoemde voorbeelden geldt dat ze niet altijd als ontspannend of prettig worden ervaren en het beoogde effect is er niet per se direct.

Meesterschap

Uiteindelijk draait het allemaal om meesterschap. Meesterschap van de ademhaling en daarmee van (levens)energie. In één woord: pranayama. Overigens bestaat er een levendige discussie over wat er onder pranayama wordt verstaan. Bepaalde ademtechnieken zouden tot de kriya’s moeten worden gerekend. Een interessant gesprek, maar hier doet het niet ter zake. Als het gaat over meesterschap dan betekent dat ‘comfortabel zijn met iedere manier van ademen en die bewust op ieder gekozen moment kunnen uitvoeren’. ‘Comfortabel’ is in dit geval oordeel-loos en heeft niets te maken met of je het fijn vindt.

Geen/allemaal

Aan het begin schreef ik dat het antwoord op de vraag naar de beste ademtechniek een combinatie is van ‘geen’ en ‘allemaal’. Kijkend vanuit meesterschap zou je ze allemaal moeten beoefenen. Comfortabel zijn met veel en groot ademhalen én ook met retentie, niet ademen. Heel snel én heel langzaam. Buik én borst. Etc. Naast het doen van allerlei bewuste technieken is er ook het observeren van een volledig ontspannen ademhaling zonder enige interventie, misschien wel de moeilijkste oefening van allemaal. De kunst van het ontspannen.

Eigen oefening

Welke ademtechniek het beste is, is dus telkens anders en heel persoonlijk. Wat heb je nu nodig op korte termijn en waar wil je aan werken op de lange termijn. Op basis daarvan kun je je eigen oefening samenstellen en aanpassen wanneer nodig.