Stimuleert meditatie creativiteit?

Al jaren wordt er onderzoek gedaan naar het verband tussen meditatie-oefeningen en het activeren van je creativiteit en probleemoplossend denkvermogen. Hoe zijn deze onderling verbonden?

Meditatie opent je tot nieuwe ideeën

Volgens een onderzoek uit 2012 aan de Universiteit Leiden, kan meditatie creatief denken bevorderen - zelfs als je nog nooit eerder hebt gemediteerd. Het onderzoek liet zien dat meditatie een langdurig effect kan hebben op je denkprocessen, inclusief het creëren van nieuwe, fantasierijke ideeën. Interessant is echter dat uit het onderzoek bleek dat het onderwerp gedurende de meditatie ook bepalend is. Zo was er alleen sprake van een verbeterd creatief denkvermogen bij meditatiepraktijken die gingen over ‘het observeren en erkennen van gedachten en emoties die opkomen’ (Open Monitoring meditation) en hoe ontvankelijk voor hen te zijn zonder hen te ‘volgen’. Daarentegen was er géén toename van creatief denken bij meditatiepraktijken waarbij er slechts werd gefocust op een specifiek object (Focused Attention meditation).

Methode

Aan deze studie namen 40 personen deel, die 25 minuten moesten mediteren voordat ze hun denkopdrachten uitvoerden. Er waren zowel ervaren mensen bij als mensen die nog nooit eerder hadden gemediteerd. De studie onderzocht de invloeden van verschillende soorten meditatieve technieken op de twee belangrijkste basisingrediënten van creativiteit:

Divergent denken wakkert veel nieuwe ideeën aan. Het wordt gemeten met de zogenaamde ‘Alternate Uses Task-methode’, waarbij deelnemers zo veel mogelijk manieren moeten bedenken voor het gebruiken van een bepaald object – bijvoorbeeld een pen.
Convergent denken daarentegen is een denkproces waarbij één mogelijke oplossing voor een bepaald probleem wordt gegenereerd. Dit wordt gemeten met behulp van de ‘Remote Associates Task-methode’, waarbij drie niet-verwante woorden aan de deelnemers worden gepresenteerd, woorden als 'tijd', 'haar' en 'stretch'. De deelnemers wordt vervolgens gevraagd om de gemeenschappelijke link te identificeren: in dit geval 'lang'.

De opdrachten

Na een Open Monitoring-meditatiesessie, moesten de deelnemers opdrachten doen die gerelateerd waren aan divergent denkvermogen. Na een Focused Attention-meditatiesessie, deden de deelnemers opdrachten die gerelateerd waren aan convergent denken. De onderzoekers verwachtten op beide vlakken van denken een toename.

Na het onderzoek

Na het onderzoek bleek dat er nogal verschil was in het resultaat bij de verschillende meditatietechnieken; alleen bij de Open Monitoring-meditatiesessies, was er wél een toename in het divergent denkvermogen. Bij de Focused Attention-meditatiesessie, was er géén toename in het convergente denkvermogen. Alleen de meditatiepraktijken die gingen over ‘het observeren en erkennen van gedachten en emoties die opkomen’, maakten dus verschil in het creatieve, probleemoplossende denkvermogen.