Echt voelen, da’s pas stoer

“Het lijkt me zo saai, als je helemaal niks meer mag voelen,” reageerde een vriendin bijna tien jaar geleden. Ik was net begonnen met yoga en probeerde haar iets uit te leggen over gelijkmoedigheid van geest en hoe yoga kan helpen je niet langer door iedere emotie mee te laten slepen. Haar uitspraak geeft aan dat ik het niet erg handig uitlegde, en eerlijk gezegd snapte ik het zelf als kersverse yogi ook nog niet zo goed. Want het kon toch niet de bedoeling zijn dat je door yoga te beoefenen in een soort gevoelloze robot zou moeten veranderen? Dat leek mij eigenlijk ook heel saai…

‘Himmelhoch jauchend oder zum Tode betrübt’ noemde mijn moeder mij vroeger regelmatig. Intense vrolijkheid en diep verdriet wisselden elkaar moeiteloos af; een middenweg was er meestal niet. Dat intense verdriet was soms lastig, maar als ik blij was, was ik ook echt heel erg blij. Was ik boos, dan was ik heel boos. Maar was ik vrolijk, dan spatte de vrolijkheid ervan af. Ik was een gevoelsmens, maar tijdens de puberteit besloot ik dat dat voor mij gelijk stond aan ‘zwak’ en dus probeerde ik die kant zoveel mogelijk te negeren. Rationeel denken, de zweep erover, geen getrut; er was niemand harder voor mij dan ikzelf.

‘Geen speelbal zijn van je emoties’ vertaalde ik in ‘je mag niets voelen’, en precies daar ging het mis. Daar gaat het bij veel mensen mis. Want echt vóelen, dat zouden we met zijn allen juist veel meer moeten doen. En werkelijk voelen lukt pas als je in het dagelijks leven niet langer door emoties van links naar rechts wordt gesmeten. Emoties zijn niets meer dan ‘de waan van de dag’, zoiets als krantenberichten die vandaag belangrijk lijken, maar morgen ondergepoept in de kattenbak liggen. Emoties zijn niets meer dan chemische, primitieve reacties in een stukje oerbrein. Je ervaart ze, maar met werkelijk voelen hebben ze weinig te maken.

Wie boos is op een ander, is eigenlijk verdrietig op zichzelf, las ik van de week. Het was nota bene een 8-jarig meisje dat deze uitspraak deed, maar ze slaat de spijker op zijn kop. Door een chemische reactie in de hersenen ervaar je boosheid wanneer iemand je iets aandoet, iets afneemt, je vernedert of negeert. Laat je je vervolgens door die boosheid leiden, dan zie je over het hoofd dat onder deze emotie iets anders, iets veel belangrijkers schuilgaat.

Dat is wat ik tien jaar geleden beter tegen mijn vriendin had kunnen zeggen: dat yoga je helpt om het onderscheid te maken tussen emoties en werkelijk voelen. Ik had haar kunnen uitleggen dat emoties komen en gaan en dat je daar weinig invloed op hebt, maar dat je wel kunt bepalen wat je vervolgens met die emoties doet. Laat je ze alles overschreeuwen? Of durf je het aan om verder te kijken, naar de gevoelens eronder? Durf je naar jezelf te kijken in plaats van naar de ander te blijven wijzen? Durf je te kijken naar wat je diep van binnen werkelijk voelt en daar naar te handelen? Als je het zo bekijkt, is werkelijk voelen eigenlijk het stoerste wat je kunt doen…