Giftig

Je kent ze vast wel: mensen die altijd beweren dat alles goed gaat, ook als je zeker weet dat dat niet zo is. Die tegen iemand met een depressie zeggen: ‘Weet je wat jij moet doen? Gewoon een nacht goed slapen.’ Die, als je net hebt ontdekt dat je partner je jarenlang bedroog, zeggen: ‘Wees blij dat je ervan af bent. Zo’n eikel wil je toch niet?’ Die hun tijdlijn vol hebben staan met quotes als ‘Good vibes only’ en ‘Happiness is a state of mind’. Mensen die vinden dat positiviteit de enige optie is, maar die het woord daarmee vooral een negatief imago bezorgen.

Toxic positivity noemt de Amerikaanse therapeut Whitney Goodman dit. Ze schreef er een boek over, waarin ze uitlegt dat altijd alleen maar positief zijn, zelfs bij de zwaarste tegenslagen, je niet verder helpt. Je doet dan namelijk net alsof gevoelens zoals boosheid, verdriet en schaamte niet bestaan en ontkent daarmee het deel van jezelf dat worstelt met die gevoelens. Naar anderen toe doe je als zelfverklaard positivo hetzelfde; zeg je tegen iemand die net op een afschuwelijke manier zijn droombaan is kwijtgeraakt dat hij ‘gelukkig nog gezond is’, dan geef je min of meer de boodschap: ‘Zeur niet.’

Voor ‘toxic positivity’ kan ik zo snel geen precieze vertaling bedenken, maar volgens mij komt ‘doorgeslagen positiviteit’ in de buurt. Mensen die ‘dolblij’ zijn dat het leven ze een ernstige ziekte heeft gegeven, die niet in problemen denken maar slechts in uitdagingen, die je nooit zult betrappen op een traan of een dipje; het maakt dat ik soms wat huiverig ben om mijn missie – positief in het leven blijven staan en iedere dag weer zoeken naar lichtpuntjes, hoe klein ook - kenbaar te maken. Ik kan me de weerstand hiertegen namelijk best voorstellen. Toch geloof ik er echt in, in die missie.

Daarmee bedoel ik echter AB-SO-LUUT niet dat onaangename gevoelens er niet zijn. Dat ik nooit een slechte dag heb. Of dat de wereld alleen maar bestaat uit kleurige regenbogen en gouden eenhoorns. Integendeel; juist omdat het donker er ook is, wordt het makkelijker om lichtpuntjes te vinden. Die zie je immers niet als alles licht is. Met positief in het leven staan bedoel ik: de situatie zien zoals deze is, met alle mooie en lelijke kanten, en van daaruit steeds weer naar mogelijkheden proberen te kijken. Dat lukt de ene dag beter dan de andere, en soms lukt het helemaal niet. Yoga is hierbij mijn houvast.

Ik denk aan onze bijna 88-jarige buurman, die net als ik parkinson heeft. Tien jaar geleden verloor hij de liefde van zijn leven, waarmee hij meer dan 50 jaar was getrouwd. Wij hielden ons hart vast; zou hij het alleen redden? Loodzwaar was het, maar hij doet het nog steeds prima in zijn eentje. Zelf vindt hij dat niet knap: ‘Wat is het alternatief? In bed blijven liggen met de dekens over mijn hoofd?’ Ik vind het moedig.

Maar de grootste held is mijn broertje. Toen we samen wegliepen bij de oncoloog, die ons zojuist had verteld helaas niets meer voor mijn broertje te kunnen doen, was ik verslagen. Mijn broertje slikte en zei: ‘Het is k@#. Maar we gaan er wel een leuke dag van maken hoor.’ Met vrienden van hem vierden we feest op een plein en hadden een topavond. Donker en licht bestaan naast elkaar, leerde ik die dag, en dat ontdek ik steeds weer met yoga. Daar is gelukkig niets giftigs aan.