Een subtiel mengpaneel

door Mariette Hermans

“Je best doen” heeft een positieve connotatie, “passief zijn” een negatieve. Maar is dat wel terecht?

Ontspannen

Als we mensen iets leren in de studio van Critical Alignment Yoga is het ontspannen. En dat betekent niet dat ze de hele dag voor pampus liggen. Het is belangrijk dat je functioneel aanspant. Dat wat je nodig hebt aan spanning, gebruikt. Maar de rest, die kan misschien wel wat meer loslaten. Mijn collega fysiotherapeut noemt het ‘actieve ontspanning’. Dat is eigenlijk wel een goede omschrijving. Dat je tijdens het inspannen ook kunt ontspannen. Het is een kwestie van balans. Veel mensen staan ‘aan’ of ‘uit’. En als ze uit staan, zijn ze ook helemaal uit; voor pampus. En eenmaal aan, dan is het full on. Ze verspillen energie die ze helemaal niet nodig hebben voor dat wat ze doen. Logisch dus dat ze daarna even helemaal uit moeten. Daarbij piekeren en malen ze ook vaak nog. Daarmee verspil je veel energie in je brein.

Bedenk dat de inzet van energie een complex mechanisme is dat je onbewust aanstuurt vanuit je brein. Of je aanspant of ontspant is het resultaat van een samenspel tussen je hartslag (de bloedpomp naar je organen), je ademhaling (zuurstof), hormonen, spierspanning, vertering, en ga zo nog maar even door. Geen kwestie van aan of uit dus. Een complex mengpaneel met veel verschillende knoppen.

Het zenuwstelsel werkt subtiel

Die knoppen op dat mengpaneel werken subtiel. Stel dat je een volumeknop hebt die van nul tot tien open te draaien is. Dan kun je zeggen: ik zet hem op 4 als ik een routineklus op kantoor moet uitvoeren. Aandacht en actie tegelijkertijd, niet te veel inspanning. Komt er een collega een praatje maken dan draai ik hem open tot 6, afhankelijk van de indruk die ik op die persoon wil maken.

Maar er zijn tienden en zelfs honderdsten waarmee je zenuwstelsel speelt. De stresshormonen adrenaline en noradrenaline zet je onbewust meer of minder in. Die verfijning van de spanning vereist oefening.

Bovendien gebeurt dat schakelen grotendeels onbewust. Dat betekent echter niet: ik kan er geen invloed op uitoefenen want het gaat vanzelf. Inderdaad, je hoeft het niet bewust te doen. Je lichaam regelt het voor je. Maar je kunt je er wel bewust van worden, en zodanig heb je er ook wat invloed op. Als je tijdens een Critical Alignment Yogales op een stripje ligt, wordt je aandacht getrokken naar de druk tegen je middenrug en bovenrug. Daardoor word je je bewust van de ontspanning van de spieren waarop je ligt. Dat heeft ook een rustgevend effect op de spieren in je nek en je gezicht, waardoor je gedachten kalmeren. Door het verlagen van spierspanning op een strip draai je aan de knop van je zenuwstelsel.

Vertrouwen

Dat is deels een passief proces. Je ligt en je laat de zwaartekracht en de tijd hun werk doen. Je vertrouwt op het autonome deel van je lichaam, dat de rust terugvindt. Hoe minder je ‘doet’, hoe beter het gaat. Je moet dus vooral niet je best doen. Je moet eerder dat doenerige afleren, en leren luisteren, observeren en ervaren. Stil vallen, en de processen van herstel ruimte geven. Zo spaar je niet alleen energie maar kom je verkwikt dat stripje af.