Jnana yoga – Van kennis tot transcendent inzicht in de Werkelijkheid

​Jnana yoga kan het best worden vertaald als 'de weg van inzicht door middel van Zelfkennis'. Het is een prachtige weg die leidt tot de directe ervaring van Onbegrensde, Oneindige en Tijdloze wijsheid en kennis die voorbij het denken maar tòch binnen het bereik van de mens ligt. Het is de mystieke kennis die de ziel doordringt als hij bereid is het pad te betreden en zichzelf achterlaat.

Jnana yoga is de weg die intellectuele kennis in transcendente wijsheid verandert. Het is een van de hoofdpaden van yoga naast Bhakti-, Raja-, en Karmayoga. Jnana betekent letterlijk ‘Kennis’. Kennis van het Zelf, dat in de Jnana yogatradities de Absolute Werkelijkheid of Zuiver Bewustzijn wordt genoemd.

Jnana yoga

De kern van Jnana yoga draait om kennis van het Absolute. Door het Absoluut Bewustzijn te kennen kan de Jnana yogi onderscheid maken tussen wat de Werkelijkheid is en wat niet de Werkelijkheid is.

Vragen die de Jnana yogi wil beantwoorden zijn: ‘wat is het Absoluut Bewustzijn eigenlijk?’ Wat is dat Bewustzijn waarin de yogi volledig in opgaat in Samadhi als in de Yoga Sutra’s? In de Jnana traditie heet dit Absoluut Bewustzijn waaruit alles bestaat Brahman, en de individuele ziel, die diep verborgen in ons hart huist, Atman. Vaak wordt gezegd: Atman is Brahman en Brahman is Atman. Geschriften als de Upanishaden, Brahma Sutra’s (de Adem van Brahma – hoe mooi is dat!) en de Bhagavad Gita vormen de fundamenten van Jnana yoga. Daarin staat beschreven wat Brahman is.

Intuïtieve kennis

Fundamenteel aan de Jnana yogapraktijk – Sadhana – is verwerven van kennis van het Zelf – de Enige Werkelijkheid of Brahman door studie van de geschriften. Diepe contemplatie op de teksten voert de Jnana yogi via het denken voorbij het denken in het Absolute. Dat lijkt mentaal en filosofisch maar dat is het beslist niet! Het is een innerlijk beleefde ervaring. Want door geconcentreerde studie op de geschriften opent zich een kanaal dat de intuïtieve kennis en essentie van de geschriften als het ware ‘naar binnen zuigt’. Dan neem je de essentie op van wat werkelijk wordt bedoeld. Diepe contemplatie maakt dat je denkvermogen het niet meer volgt, maar je wezen, je Zijn beseft dat het waar is. Begrijpt het zonder woorden. Het raakt je wezen en haalt in je naar boven waarvan je niet wist dat het er was en maakt bewust. Het is dan ook niet alleen maar een mentale denkexercitie, maar compleet opgaan in de bedoeling en essentie van een tekst. Ken je die momenten dat je iets leest en de betekenis ervan volledig tot je doordringt, zich aan je openbaart? Een Kennis en Weten dat boven jezelf uitstijgt? Dat is de manier waarop de Jnana yogi kennis én een ervaring van het Zelf opdoet. Daarom is het belangrijk om met zuivere bronteksten te werken, zoals Sutra’s. Je herkent zuivere teksten met je gevoel. 

Radicaal Zelfonderzoek – ‘Ik ben Dat’

Met behulp van de opgedane kennis is de Jnana yogi in staat om mentale gedachtenconcepten, overtuigingen en ideeën steeds aan radicaal zelfonderzoek te onderwerpen. Door zichzelf steeds af te vragen wat Werkelijkheid is en wat de grote illusie, Maya. Jnana yoga gaat ervan uit dat de ‘ik persoonlijkheid’, die dingen wil, voorkeuren heeft en zichzelf ‘ik’ noemt. niet de Werkelijkheid is, maar Maya. De bekende Jnana guru Ramana Maharshi staat bekend om zijn vorm van zelfonderzoek waarbij hij leert de bron van het ‘Ik’ te vinden en daarop te concentreren, het ‘ik’ uiteindelijk verdwijnt en dat louter Existentieel Zijn verschijnt. Een andere bekende Jnana guru Sri Nisargadatta leert ons dat juist de innerlijke focus gelegd moet worden op ‘Ik ben Dat’, de beroemde mantra Tat Tvam Asi. Iedere guru heeft een eigen leer binnen een yogatraditie en wat bij jou past is wat het best met je resoneert.

Wijsheid uit het hart

Het Sanskrit woord Jnana is verwant aan ‘gnosis’ dat innerlijke kennis en wijsheid van het hart betekent. Daarom is Jnana yoga filosofisch van aard en tegelijk esoterisch. Het gaat om de kennis van Bewustzijn als de wijsheid en kennis vanuit het hart. Daar huist het Absoluut Bewustzijn, Brahman als Atman in jezelf. Diep verborgen in je hart. Alle kennis, wijsheid en transcendent inzicht in het Bestaan is dus al in jezelf aanwezig. Je hoeft het alleen maar te ontsluieren, te herkennen in jezelf.

In Jnana yoga vormen Kennis & Liefde wijsheid. Want uiteindelijk leidt radicaal zelfonderzoek en contemplatie niet alleen tot inzicht in het Bewustzijn en inzien van de relativiteit van alles, maar ook tot begrip, liefde en compassie die samen met kennis de wijsheid van Jnana vormen. Hoe mooi is dat!

Wil je meer weten? Ga naar yogafilosofie.nl voor meer informatie.