Militaire yoga: een gouden combinatie

Yoga in het leger? Dat is nog lang niet zo’n vreemde combinatie als je in eerste instantie zou denken. Het zijn misschien ander soort Warrior poses dan gewend, maar yoga kan juist op militairen een heel positieve werking hebben. Vorig jaar augustus zei Defensie al dat ze yoga structureel willen gaan ‘inbedden’. Maar hoe kan yoga militairen dan helpen?

Heel wat voordelen

Yoga maakt militairen sterker, leniger en het helpt bij een goed uithoudingsvermogen. In Amerika is yoga in het leger al een bekender fenomeen. ‘‘Veel veteranen hebben last van post-traumatische stress,’’ vertelt de veteraan Thierry Chiapello in een interview met de New York Times. Hij heeft in de marine gediend en geeft nu yogales bij de National Defense University in Washington. ‘‘Het verlengen van de uitademing zorgt ervoor dat militairen loskomen van hun vecht-of-vlucht instinct dat ontzettend veel energie kost.’’ Hierdoor komen ze in een status van ‘‘rust en herstel die geassocieerd wordt met minder agressief gedrag.’’

Succesverhaal van Sergeant Hans Kool

Een aantal succesverhalen bevestigen het idee van de positieve werking van yoga op militairen. Hans Kool, een Sergeant bij de luchtmacht van in de vijftig, vertelde zijn verhaal bij Het Parool. Hij heeft de longziekte COPD. In de yogales legt hij zijn puffertje rechts voor zijn matje, just in case. Voorheen kon hij niet zonder die inhalator. Hij had wel vijf keer per dag een pufje nodig. Dankzij yoga gebruikt hij het medicijn stukken minder. Sinds mei vorig jaar kan hij op zijn werk, het Marine Etablissement Amsterdam, elke week een yogales volgen. 

Populaire lessen

Inmiddels is er een Yoga Defensie Netwerk en de lessen die worden aangeboden zijn razend populair. ‘‘Door yoga kan ik beter omgaan met stresssituaties, ademhalingstechnieken helpen me bijvoorbeeld bij het vinden van rust en focus’, vertelt Gijs Coppelmans in een interview van MT: Next Generation Leadership. Hij is Sergeant der eerste klasse en sportinstructeur op de Nederlandse Defensie Academie (NLDA). Ook is hij opgeleid tot yogadocent en geeft sinds ongeveer anderhalf jaar regelmatig les in Breda.

De yogaprincipes blijken ook goed van pas te komen in zijn andere sportlessen. ‘‘Ik ben flexibeler, mobieler en mijn core is sterker. Daarnaast kan ik de officieren die ik opleid beter helpen. Heeft een militair bijvoorbeeld een angstig moment bovenin de klimtoren, dan geef ik concrete tips over ademhalingstechnieken. Dat helpt trouwens ook als ik zelf iets moet installeren op grote hoogte. Yoga komt daarnaast ook goed van pas in krachttrainingen, bijvoorbeeld bij het uitvoeren van een goede squat.’’

Yoga in de militaire opleiding

Yoga is op de NLDA opgenomen in de officiersopleiding. Toekomstige officieren krijgen in het eerste jaar een basismodule yoga. In het tweede jaar ligt de focus op stressmanagement en ademhalingstechnieken en in het derde jaar wordt er aandacht besteed aan mobiliteit en flexibiliteit. ‘‘We hopen dat de officieren de yogabeginselen straks ook gaan meegeven aan de mannen en vrouwen onder zich. Daarnaast hebben we ook regelmatig een instuif;, yogalessen die niet verplicht zijn, maar steeds drukker worden bezocht. Soms zitten er wel veertig militairen tegenover me,’’ vertelt Ethel Brücher. Ze werkt bij defensie en heeft ook haar yogadocentendiploma behaald.

Brücher ziet dat het animo voor de lessen snel toeneemt. In Den Helder begonnen ze met twee lessen per week, dat zijn er nu minstens vier. ‘‘Het aantal deelnemers varieert, omdat schepen komen en gaan. Soms zit de les vol, een andere keer is het rustiger omdat marineteams gaan varen. Maar het mooie van eigen mensen opleiden, is dat er militairen mee op missie gaan die ook aan boord yogales kunnen geven.’’

Traumaverwerking en rust

Een aantal experts claimen dat yoga ook kan helpen bij de traumaverwerking. Wetenschappelijk onderzoek dat dit statement kan ondersteunen, ontbreekt echter nog. In de opleiding tot yogadocent voor militairen is er wel al aandacht voor dit thema. ‘‘Militairen met een oorlogstrauma staan minder goed in contact met zichzelf en hun lichaam. Yoga kan helpen dat contact te herstellen,’’ vertelt Brücher. ‘‘Het zorgt voor bewustwording, ontspanning en zingeving. Het verschilt uiteraard wel per individu en de exacte impact meten we niet.’’

Voor Coppelmans is yoga vooral een persoonlijke verrijking: ‘‘De filosofie spreekt me erg aan en het leert me om naar mezelf te luisteren. Wat zegt mijn lichaam op de mat en wat brengt de stilte? Soms merk ik goed dat er bepaalde blokkades zitten, yoga werkt dan als een uitlaatklep. Ik kan er rust in vinden.’’