Jonge blom of oude heks; wat zie jij?

Je kent hem vast wel: de afbeelding die eigenlijk bestaat uit twee verschillende plaatjes, van een jonge vrouw en een oude heks. Meestal zie je direct één van de twee, en kun je je niet voorstellen dat andere mensen er iets anders in zien. Dat heeft te maken met patronen in je hersenen, en misschien ook wel met gemakzucht van diezelfde hersenen. Je ziet nou eenmaal wat je ziet, toch? Waarom zou je brein dan moeite doen om te onderzoeken of er misschien ook nog iets heel anders te zien is?

Zelf zie ik altijd in één oogopslag de jonge deerne, en ik moet echt moeite doen om ook de oude vrouw terug te vinden in de afbeelding. Psychologen hebben hier vast allerlei wetenschappelijke verklaringen voor, maar zelf vind ik het vooral een mooi voorbeeld dat De Waarheid niet bestaat. Dat degene die de jonge vrouw ziet, gelijk heeft. Maar degene die de oude heks ziet, ook. Dat wat je ziet dus vooral wordt bepaald door je brein en waar dat op focust. En - dat is het goede nieuws – dat je kunt leren om flexibeler te worden, zodat je met een beetje oefenen de twee vrouwen tegelijkertijd kunt zien.

Ontvang voor slechts €19,95 zes keer per jaar hét blad over alles dat te maken heeft met yoga, meditatie, mindfulness en selfcare. 

Dat zou wel eens een heel handige eigenschap kunnen zijn. Want stel dat je de afbeelding van de twee vrouwen kunt beschouwen als een symbool voor het leven. Het leven, met zowel alle fijne, mooie en positieve kanten (voor het gemak noem ik dit even de jonge vrouw) als met alle pijnlijke, moeilijke en verdrietige kanten (de oude vrouw – alhoewel ik hiermee geenszins wil suggereren dat er iets mis is met oudere vrouwen!). Dan kun je dus in de bizarre situatie belanden dat iemand het je kwalijk neemt wanneer je vooral de jonge vrouw ziet: ‘Hoe kom je daar nu bij? Zie je dan niet hoe lelijk het leven is? Zie je die heks met die wrat op haar kin dan niet?’

Krijg je te maken met een chronisch-progressieve ziekte, dan kan de oude heks nog nadrukkelijker tevoorschijn komen in het totaalplaatje van het leven. Dan moet je jezelf en je brein af en toe streng toespreken: ‘Wacht even, er moet in dit plaatje ook nog ergens een mooie jonge blom te zien zijn. Waar is ze ook al weer?’ Dat zijn dus die lichtpuntjes waar ik al vaker over schreef. Focussen op de lichtpuntjes wil absoluut niet zeggen dat je de nare of verdrietige zaken negeert. Lichtpuntjes zie je immers vooral in het donker.

Het betekent alleen dat je steeds weer de moeite wilt doen om – náást de oude heks – ook de jonge vrouw in de afbeelding te blijven zien. Op sommige momenten zul je daarvoor alle zeilen moeten bijzetten, maar hoe meer je je hersenen oefent, hoe makkelijker het wordt om steeds weer de mooie, jonge deerne terug te vinden in het totaalbeeld. Laat je daarbij niet van de wijs brengen door anderen; er zullen altijd mensen zijn voor wie alleen de oude heks zichtbaar is.