Vipassana: alles over de oudste Boeddhistische meditatiepraktijk

Vipassana meditatie, ook bekend als ‘bewustzijn meditatie’, kan het best samengevat worden door Socrates’ bekende gezegde: ‘Zelfkennis is het begin van alle wijsheid’. Het doel van vipassana is om inzicht te geven in de kern van onze ervaringen. Benieuwd waar vipassana vandaan komt en hoe je het kunt beoefenen? Lees hieronder meer.

Boeddha: ‘Kijk naar binnen’

Zo’n 2500 jaar geleden ontdekte Boeddha dat kennis, inzicht en goedheid de enige dingen zijn die helpen tegen ‘lijden’. Hij stelde dat ons geluk niet afhankelijk is van altijd veranderende omstandigheden van buitenaf. Door naar binnen te kijken kan ontdekt worden dat voldoening en geluk in onze kern zit. Vipassana meditatie kan daarbij als techniek gebruikt worden. 

De techniek

Vipassana bestaat uit twee delen: mindfulness (śamatha) en bewustzijn of inzicht meditatie (vipassana). Bij śamatha focus je je aandacht op één ding, dat is vaak je ademhaling. Terwijl je mediteert herken en erken je gedachtes en emoties die naar boven komen. Deze laat je gewoon voorbijgaan zonder ze te beoordelen. Het vergt misschien wat oefening, maar het kan heel kalmerend werken wanneer dit lukt.
Zodra je de basis van vipassana, śamatha, onder de knie hebt kun je verder naar de volgende stap. Wanneer je geest mindful is geworden, kun je de kwaliteiten van je bewustzijn en je perceptie van de wereld gaan onderzoeken. Dit is een actievere vorm van mediteren.

Wat ervaar je

Er zijn verschillende variaties in hoe vipassana wordt beoefend, maar de kern van alle vormen is dat vipassana onze innerlijke nieuwsgierigheid gebruikt om inzicht en kennis te verwerven. Tijdens een meditatie worden eigen ervaringen onderzocht. Dit kan leiden tot life-changing inzichten. 

Wat die inzichten precies zijn, is afhankelijk van de persoon. Door de eeuwen heen hebben mensen verschillende termen gebruikt om hun ervaringen te beschrijven – zoals licht, bewustzijn, duidelijkheid, leegheid, bliss enzovoorts – maar ze zijn het er allemaal mee eens dat het een ervaring is die niet omschreven kan worden door enkel woorden. Zeker iets om zelf te ervaren dus! Inmiddels zijn vipassana meditatie retreats overal ter wereld.