Toelaten

Jaren probeerde ik het; ik móest en zóu de Kraanvogel kunnen, een uitdagende yogahouding waarbij je met je knieën steunt op je ellenbogen. Inderdaad, uitdagend. Maar hoe verbeten ik het ook bleef proberen, ik kreeg het niet voor elkaar om in de houding een balans te vinden. Ik kukelde voorover of naar achteren, viel opzij of zakte door mijn armen. Uiteindelijk liet ik de Kraanvogel gefrustreerd links liggen; niet voor mij weggelegd. Maar een pijnpunt bleef het wel. Ik had toch mijn best gedaan? Waarom lukte het dan toch niet?

Toen de Amerikaanse gedragsonderzoeker Leidy Klotz een keer samen met zijn zoontje een brug van lego aan het bouwen was, gebeurde er iets bijzonders. De brug stond namelijk scheef, en Leidy ging op zoek naar een extra legosteen om de brug recht te maken. Maar terwijl hij daarnaar op zoek was, had zijn zoontje het probleem allang opgelost door aan de andere kant van de brug een steentje wég te halen. Een briljante oplossing, zo vond Klotz, waar hij zelf nooit op gekomen zou zijn. Hij vroeg zich af waarom niet en startte een serie onderzoeken.

Hoe komt het dat we, om problemen op te lossen, altijd dingen willen doen of toevoegen, direct in actie willen komen, harder willen proberen, terwijl iets weglaten of ergens mee stoppen vaak minstens zo effectief zou kunnen zijn? Volgens Klotz zijn er verschillende biologische, sociale en culturele factoren die maken dat we altijd meer willen, ook om problemen op te lossen. Zelf verdenk ik onze illusie van controle ervan hier een grote rol in te spelen. Als je iets dóet heb je de zaak immers in de hand, als je iets níet doet ben je willoos. Denken we.

In het taoïsme kennen ze het begrip ‘wu wei’, wat letterlijk betekent ‘niet-doen’. Het wil niet zeggen dat je nooit mag handelen, maar wel dat je onderscheid leert maken tussen situaties waarin handelen gewenst is en situaties waarin niet-handelen net zo goed of beter is. Het heeft te maken met veel van de onderwerpen waar ik over schrijf: hard je best doen, het leven onder controle willen houden, het geluk willen afdwingen, de angst voor twijfel en niet-weten, je niet durven overgeven aan de stroom van het leven, vertrouwen durven hebben…

Ook ik sprong altijd direct in de actiestand, zoals bij de Kraanvogel. Deed nog harder mijn best als iets niet meteen lukte, gooide er een schepje bovenop. Tot de zwangerschapsyogajuf een keer zei: “Je kunt de geboorte van je kind niet afdwingen door nog harder te persen, je moet het juist tóelaten, door ruimte te maken.” Niet afdwingen, maar toelaten; ergens in mijn achterhoofd bleef het zinnetje altijd rondspoken.

Pas geleden zag ik in een anatomieboek over yoga de Kraanvogel weer opduiken. Stap voor stap stond bij de illustraties beschreven wat je het beste kon doen om in deze houding te komen. Zonder een eindresultaat voor ogen te hebben begon ik de stappen één voor één uit te voeren. Ik zou wel zien hoever ik kwam. Ontspannen was ik bezig, en ineens was ie daar: ik stond in de Kraanvogel. Verre van perfect, zag ik met een schuin oog naar de spiegel. Maar daar ging het niet om. Door iets weg te laten – namelijk de spanning van hard je best doen - en geen eindresultaat te willen afdwingen, belandde ik bijna als vanzelf in de

Kraanvogel. Trots riep ik mijn man en tegelijkertijd viel ik om.